مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی در جلسه شورای مسکن مازندران در روز پنجشنبه هفته گذشته (۳۰ شهریور ماه)، نظارت و ساماندهی مشاوران املاک، کنترل بازار و مصالح و خروج مصالح سیمان و فولاد از بورس کالا را در کنترل و کاهش قیمت مسکن امری مهم دانست و گفت: بایستی عواملی که سبب گرانی مصالح شده را کنترل کنیم و بتوانیم مصالح را از بورس کالا خارج کنیم؛ چرا که منجر به گرانی کالاها و مصالح شده است. وزیر راه و شهرسازی خبر داده که در جلسه آتی شورای عالی مسکن قرار است خروج سیمان و فولاد از بورس کالا با هدف کاهش قیمت مسکن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. درواقع دولتمردان قیمت سیمان و فولاد را علت اصلی گرانی بهای مسکن در کشور عنوان کرده‌اند. این ادعا درحالی مطرح می‌شود که تعیین سهم قیمت فولاد و سیمان از بهای تمام شده ساخت و همچنین قیمت نهایی مسکن، بسیار ساده است. 

با محاسبه‌ای ساده از قیمت فولاد می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که تاثیر قیمت فولاد در هر مترمربع ساختمان 2 میلیون تومان و اثر سیمان نیز به مراتب پایین‌تر است. در حال حاضر بهای هر کیسه 50 کیلیویی سیمان در کشور، حدود 46 تا 47 هزار تومان است. بدون تردید این اعدا و ارقام اثرگذاری بسیاری محدودی در قیمت تمام شده تولید و حتی بهای فروش مسکن خواهند داشت. همان‌طور که بارها تاکید شده تورم حاکم بر قیمت مسکن از شرایط ناپایدار اقتصادی کشور و همچنین سیاست‌های اشتباه اقتصادی نشات می‌گیرد که مسکن را به کالایی سرمایه‌ای و حتی مهم‌ترین کالای سرمایه‌ای در کشور بدل کرده است. 

بدون تردید انتقادات بسیاری به عملکرد بورس کالا وارد است، اما همین شفافیت حداقلی و نسبی را مدیون فروش محصولات یاد شده در بورس کالا هستیم. سابقه فروش سیمان و فولاد خارج از رینگ معاملاتی بورس کالا در سال‌های نه‌چندان دور وجود دارد. به‌گواه فعالان این دو بازار، رانت و دلالی با عرضه این دو محصول در بورس به شدت کاهش یافته است. البته هنوز هم شرایط فروش این محصولات ایده‌آل نیست، اما بازگشت به عقب اشتباهی به مراتب بزرگ‌تر است.

پس از اعتراضات متعدد نسبت به اظهارات مطرح شده از سوی وزیر مسکن احسان خاندوزی وزیر اقتصاد تاکید کرد که با توجه به نقش بورس کالا در ایجاد شفافیت و اثرگذاری آن بر نظم‌دهی فرآیند فروش سیمان، دولت هیچ تصمیمی برای خروج این محصول از بورس ندارد.

در ادامه مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن از دستور رئیس‌جمهور برای تشکیل هیات‌های کارشناسی برای بررسی عرضه سیمان و فولاد در بورس کالا با هدف کاهش قیمت ساخت نهضت ملی مسکن خبر داد. ابولفضل نوروزی با اشاره به برگزاری جلسه در شورای عالی مسکن اظهار کرد: با دستور رئیس‌جمهوری مقرر شد با هدف کاهش هزینه ساخت مسکن، هیات‌های کارشناسی متشکل از وزارتخانه‌های شهرسازی، صمت و نیرو، عرضه سیمان و فولاد را در بورس کالا ارزیابی کنند.

تولید شمش آلومینیوم کاهش یافت

تولید شمش آلومینیوم کشور طی 5 ماهه نخست 1402، به حدود 268 هزار تن رسید که در مقایسه با تولید مدت مشابه سال گذشته یک درصد کاهش یافت. شرکت آلومینای ایران طی 5 ماه نخست امسال، 99 هزار و 473 تن پودر آلومینا تولید کرد که در مقایسه با رقم مدت مشابه سال گذشته (98 هزار و 169 تن)، حاکی از افزایش یک درصدی این محصول است. 

آمار و ارقام تولید آلومینیوم حکایت از آن دارد که این صنعت از اهداف توسعه‌ای خود بسیار دور است و حتی احتمال تحقق این چشم‌انداز در آینده نزدیک وجود ندارد. نبود متولی برای بخش آلومینیوم و سیاست‌گذاری صحیح مهم‌ترین عامل عقب‌ماندگی این صنعت است.

تولید فولاد از مرز یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون تن عبور کرد

براساس گزارش انجمن جهانی فولاد تولید فولاد خام جهان طی 8 ماهه نخست سال 2023 میلادی با رشد 0.2 درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از یک میلیارد و 250 میلیون تن عبور کرد. این در حالی است که ایران تولید 19.7 میلیون تن از این محصول را به ثبت رساند. میزان تولید فولاد ایران در مدت زمان مذکور و در مقایسه با مدت مشابه سال 2022، رشد 1.1 درصدی داشته است.

البته باید تاکید کرد که میزان تولید فولاد ایران در ماه اوت با کاهش قابل توجه 24.1 درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته همراه بود و به یک میلیون و 600هزار تن کاهش یافت. این افت تولید قابل‌توجه حاصل خاموشی‌های پی‌درپی و تامین نشدن برق فولادسازان کشور است. در حال حاضر ایران همچنان جایگاه دهمین فولادساز برتر دنیا را در اختیار دارد، اما چنانچه این دست محدودیت‌ها ادامه‌دار باشد، جایگاه صنعت فولاد کشور تهدید خواهد شد. افت تولید به منزله کاهش صرفه اقتصادی در این صنعت است و بسیاری از واحدها را در آستانه توقف تولید قرار خواهد داد. بر همین اساس نیز باید ادعا کرد که زنگ خطر مشکلات جدی برای فولادسازان به صدا درآمده است.

اخذ مالیات علی‌‌الحساب از صادرات مواد معدنی 

گمرک ایران در بخشنامه‌ای موضوع اخذ مالیات علی الحساب از صادرات مواد خام و نیمه خام را ابلاغ کرد. در این بخشنامه آمده است: از ابتدای مهر ماه سال جاری، در زمان انجام تشریفات گمرکی صدور قطعی مواد خام و نیمه خام موضوع بند ز تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور همزمان با وصول عوارض صادراتی موضوع بند اشاره شده، نسبت به وصول علی الحساب مالیات به میزان ۲ درصد ارزش صادراتی و اعمال ذیل ردیف درآمدی ۱۱۰۵۱۸ اقدام نمایند.

این اقدام با مخالفت فعالان بخش معدن و صنایع معدنی روبرو شده و آن را شیوه‌ای جدید برای درآمدزایی دولت عنوان می‌کنند. این صنعتگران تاکید دارند طبق قانون اخذ مالیات منوط به درآمدزایی یک مجموعه است و اخذ مالیات علی‌الحساب معنا ندارد. این این سیاست‌ها از تاب‌آوری صنایع در شرایط حساس کنونی می‌کاهد.